Nỗi lòng công chúa An Tư

An Tư công chúa là cái tên khá lạ lẫm với người nước Việt. Trong khi bà chính là người có công trạng lớn cứu vua tôi và quân nhà Trần trong lúc nguy khốn, trong trận chiến chống quân Nguyên lần thứ 2 năm 1285.
Lúc bấy giờ Thoát Hoan đang xua quân tấn công ồ ạt, thế rất mạnh. Thượng hoàng Trần Thánh Tông cùng vua Trần Nhân Tông phải lên thuyền nhỏ lẻn trốn vào Tam Trĩ, đưa thuyền ngự tới vùng Ngọc Sơn để đánh lạc hướng, nhưng Thoát Hoan vẫn biết được, cho quân vây ráo riết, suýt bắt được hai vua.
Trần Bình Trọng vì bảo vệ hai vua mà hy sinh ở sông Thiên Mạc, nhưng vẫn không đẩy lùi được giặc.
Bí thế, Trần Nhân Tông quyết định mang An Tư công chúa gả cho Thoát Hoan, tiếng là xin hoà hoãn, thực chất là dùng mỹ nhân kế để hoãn binh, để có thời gian củng cố lực lượng.
Thoát Hoan say men chiến thắng và say đắm An Tư nên lơi lỏng phòng ngự, quân nhà Trần phản công khiến chúng không kịp trở tay, bị đánh cho tan tác. Thoát Hoan phải chui ống đồng chạy thoát về nước.
Chiến thắng lẫy lừng ấy liệu có không nếu không có công chúa An Tư?
Số phận nàng ra sao, còn hay mất? Có theo chồng về phương Bắc hay lâm nạn giữa đám tàn quân giày xéo lên nhau mà chạy? Nếu thoát được về phương Bắc, hẳn là lòng nàng đau xót lắm khi có nhà không được ở, có người thân không được nhận, có cố quốc mà không đươc về. Hẳn là nàng cô đơn lắm khi một thân một mình nơi đất khách. Chồng nàng là kẻ thù của đất nước, liệu nàng có thể sống bình yên trong một mái gia đình bình thường?
Trong trận mừng công chiến thắng, nhà Trần làm lễ lăng miếu, khen thưởng công thần, nhưng không một lời nào, không một ai nhắc đến An Tư công chúa.
Sử sách cũng không có một dòng ghi công nào dành cho nàng.
Sự hy sinh của nàng, lặng lẽ và tủi buồn như thế, có ai hay?
Sử liệu quá ít, hầu như không có nên cũng không có ai khai thác câu chuyện về An Tư công chúa. Có một quyển sách viết về nàng nhưng xin không giới thiệu, vì quyển sách để lứa tuổi thiếu nhi nhưng nội dung không phù hợp. Và bản thân tôi không đồng tình với cách miêu tả về nàng công chúa có công trạng lớn với nước Việt.

Thương cảm thay, An Tư công chúa.

TRƯƠNG HUỲNH NHƯ TRÂN